ارتودنسی ثابت، رایج ترین نوع درمان ارتودنسی دندان است که در آن ابزار و دستگاه اتودنسی به دندان فرد چسبانده می شود و قابلیت جابجایی و خارج شدن توسط بیمار را ندارند. در ارتودنسی ثابت، از بریس‌ها برای اعمال فشار به دندانها به منظور تراز آن‌ها استفاده می‌شود.
از گذشته تاکنون استفاده از بریس‌ها یا ارتودنسی ثابت ،یکی از پایه‌های اصلی درمان‌های ارتودنسی بوده است. قدیمی‌ترین بریس‌ها که با نام بریس فلزی سنتی نیز شناخته می‌شوند، هم اکنون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما با پیشرفت رشته ارتودنسی، امروزه انواع مختلفی از بریس‌ها طراحی، تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فهرست مطالب
انواع ارتودنسی ثابت
گفتیم که در ارتودنسی ثابت، ابزار درمان توسط نوع خاصی از چسب به دندان فرد چسبیده می شود. این بریس ها می توانند جنس و شرایط متفاوتی داشته باشند.
براساس، جنس بریس، محل اتصال به دندان و شیوه ی نگه داشتن سیم، 4 نوع رایج ارتودنسی ثابت وجود دارد:
- ارتودنسی ثابت با بریس سنتی و فلزی
- ارتودنسی سرامیکی
- ارتودنسی لینگوال
- ارتودنسی با بریس دیمون
تفاوت بین ارتودنسی ثابت با متحرک در چیست؟
فکر می‌کنم که در نگاه اول به نام‌های این روش‌های درمانی تا حدودی متوجه تفاوت بین آن‌ها می‌شوید.
همانطور که از نام ارتودنسی ثابت بر می‌آید، بریس‌ها و اجزای بکار رفته در این نوع ارتودنسی، ثابت هستند و قابلیت در آوردن و یا جابجایی زیادی را ندارند. ابزار ثابت ارتودنسي تا پایان دوره درمان، باید بدون جابجایی به دندان‌های شما متصل باشند. شاید حتی مجبور باشید چند سال آن‌ها را تحمل کنید بدون اینکه حتی یک‌بار آن‌ها را بیرون بیاورید.
ارتودنسی متحرک اما کمی متفاوت‌تر است. در این نوع ارتودنسی، تمام ابزار مورد نیاز برای تراز کردن دندانها، متحرک هستند و می‌توانید آن‌ها را به کرات بیرون آورده و سپس سرجای خود قرار دهید. هرچند که ابزارهای موجود در این نوع ارتودنسی مانند بریس‌ها لازم نیست تا پایان دوره درمان، از دهان خارج شوند، اما روزانه باید حدود 22 ساعت از آن‌ها استفاده کرد.
ارتودنسی ثابت برای درمان یا اصلاح مشکلات شدید دندانها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما در ارتودنسی متحرک، تنها برای مشکلات جزئی تا متوسط تراز دندانها استفاده می‌شود.
ارتودنسی ثابت و کشیدن دندان
کشیدن دندان برای ارتودنسی، یکی از دغدغه های اکثر مراجعان است. باید گفت که در بیشتر موارد که شلوغی دندان ها زیاد نیست، نیازی به کشیدن دندان قبل از ارتودنسی نیست.
اگر ازدحام دندان ها زیاد باشد و برای کاهش جلوآمدگی دندان ها، لازم باشد تا در فک بیمار فضا ایجاد شود، قبل از درمان ارتودنسی برخی دندان ها کشیده می شود. در این حالت، اولویت با دندان هایی است که مشکلاتی دارند. به عنوان مثال:
- دندان پوسیده
- دندان پرشده
- دندان روکش شده
در اولویت کشیدن قرار دارند. اگر هیچ کدام از دندان خراب یا ترمیم شده نبود، دندان های شماره 4 یا 5 که در قوس دهان قرار دارند، کشیده می شوند.
انواع بریس در ارتودنسی ثابت
بریس فلزی
بریس‌های فلزی همچنان با قدرت در درمان مشکلات تراز دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند. تنها تفاوتشان با گذشته این است که کمی شکیل تر شده‌اند و سنگینی سابق را ندارند. علاوه بر این در رنگ‌های مختلفی نیز در دسترس هستند.
همچنان مثل گذشته از 3 جزء اصلی تشکیل شده اند:
- براکت
- سیم
- بند
بریس دیمون
یکی از تجهیزات جدید ارتودنسی که در دسته ابزار ثابت قرار می‌گیرند بریس دیمون است که هواداران خاص خودش را دارد. مانند بریس‌های مرسوم، این نوع نیز، می‌تواند فلزی یا سرامیکی باشد. به دلیل استفاده از تجهیزات یک‌پارچه در این بریس، حرکت دندانها و جایجایی آن‌ها به موقعیت مد نظر ما راحت تر صورت می‌گیرد.
بریس لینگوال
بریس‌های معمولی دقیقا بر روی سطح جلویی دندان ها سوار و نصب می‌شوند. یعنی به راحتی قابل رویت هستند. اما بریس زبانی یا لینگوال برعکس این دو نوع، دقیقا در پشت دندان ها سوار می‌شود و به سختی دیده می‌شود. برخی اوقات به ارتودنسی لینگوال، ارتودنسی نامرئی نیز گفته می‌شود.
به نظر می‌رسد استفاده از این بریس‌ها طرفداران زیادی دارد. بیشتر هوادارن و استفاده کنندگان، افراد بزرگسال هستند. هر چند که کمی گران‌تر از بریس های دیگر هستند، اما تاثیر گذاری فوق العاده‌ای بر روی تراز دندانها دارند.
مزیت ارتودنسي ثابت
همانطور که گفتیم، ارتودنسی ثابت رایج ترین نوع درمان ارتودنسی است. با شمردن چند مزیت این نوع ارتودنسی، متوجه می‌شوید که چرا برای درمان بسیاری از مشکلات در هم ترازی دندان ها از بریس های ارتودنسی ثابت استفاده می شود:
- بسیار کاربردی هستند.
- هر کسی با هر رنج سنی می‌تواند از این مدل ارتودنسی استفاده کند.
- طول دوره درمان در این نوع ارتودنسی کوتاه‌تر از روش‌های دیگر است.
- با توجه به اینکه بیمار نمی‌تواند آن را نصب یا بردارد، درمان مد نظر ارتودنتیست بهتر به دست خواهد آمد.
- ماندگاری اثر و نتیجه درمان بالا است.
مشکلات ارتودنسی ثابت
در کنار ویژگی های مثبت، ارتودنسی با بریس ثابت، می تواند سختی هایی هم داشته باشد:
- از جهت‌های مختلف نمی‌توان به دندانها فشار اعمال کرد
- برای مدت طولانی باید از آن‌ها استفاده کرد
- در صورت عدم آموزش صحیح به بیمار، ممکن است مشکلاتی برایش به وجود بیاورد
- باید بصورت مداوم و منظم مسواک زد
- تمیز کردن آن سخت است
- احتمال آسیب به بافت‌های نرم دهان در صورت شل شدن تجهیزات ارتودنسی ثابت وجود دارد
- پروسه‌های تصویر برداری با کمک اشعه ایکس را با مشکل روبرو می‌کند.
- در برخی موارد ظاهر افراد را زشت نشان میدهد.
اهمیت مراقبت و نگهداری دندان ها در طول ارتودنسی ثابت
مراقبت و نگهداری از دهان و دندان همیشه یکی از وظایف اصلی همه ما است. با وجود اشیائی خارجی و بیگانه در دهان و بر روی دندان، روند تمیز کردن دندانها سخت‌تر خواهد شد.
علاوه بر تمیز کردن دندان اکنون شما باید همزمان ابزار ارتودنسی ثابت را نیز تمیز کنید. زیرا اگر تمیز نشوند و یا به درستی مراقبت نشوند، ممکن است مشکلات زیر برای آن ها پیش بیاید:
- تجمع باکتری ها در لابلای تجهیزات و بروز عفونت
- شکسته شدن و لزوم تعویض (که این می تواند روند درمان را دشوار کند و طول مدت آن را نیز افزایش دهد.)
زمانی که از بریس استفاده می‌کنید، باید توجه ویژه‌ای به فضای بین دندانها و سلامت لثه های خود داشته باشید.
نتیجه ارتودنسی ثابت دو فک
نکات مهم در سیم کشی ثابت دندان
برای مراقبت و نگهداری بهتر از دندانها همزمان با درمان ارتودنسي ثابت موارد زیر را در نظر بگیرید:
- دقیقا پس از صرف هر وعده غذایی دهان خود را با آب تمیز بشورید، مسواک بزنید و با دقت نخ دندان بکشید.
- روزانه از دهانشویه های مناسب و با کیفیت برای شستشوی دهان استفاده کنید.
- بهترین نوع مسواک یا خمیر دندان را انتخاب کنید. (ارتودنتیست می‌تواند به شما در انتخاب این محصولات کمک کند.)
- باید تغییرات اساسی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید
- از فعالیت‌های خطرناکی که در آن ها احتمال آسیب به دهان، دندان و بریس ها وجود دارد اجتناب کنید.
- اگر یکی از اجزای بریس شل شد به ارتودنتیست خود خبر دهید
- برای جلوگیری از بروز آسیب ناشی از شل شدن یا در رفتگی سیم یا براکت حتما از وکس ارتودنسی بصورت موقتی و تا پیش از رفتن به مطب ارتودنتیست استفاده کنید.
از مصرف مواد غذایی سفت و چسبنده مانند موارد زیر خودداری کنید:
- پاپ کرن
- یخ
- انواع پیتزاها
- گوشت نپخته
- کیک ها و شیرینی جات سفت و چسپناک
- چیپس
سوالات متداول درباره ارتودنسی دندان با بریس ثابت
در ادامه چندین سوال پرتکرار بیماران درباره ارتودنسی ثابت را پاسخ می دهیم:
1- طول دوره درمان با روش ارتودنسی ثابت چقدر است؟
بطور میانگین مدت زمانی که لازمست بریس های ارتودنسی ثابت روی دندان ها باشد تا مشکلات عدم تراز دندان ها رفع شود، حدود 2 سال است. البته در مواردی که مشکلات دندان ها ساده تر باشد گاهی تنها یک سال کافیست تا درمان به نتیجه برسد.
در شرایطی که مشکلات فک و دندان بیمار پیچیده باشد ممکن است طول دوره ارتودنسی ثابت، به 3 سال هم برسد. علاوه بر مدت زمان بودن براکت ها در دهان، پس از برداشتن بریس ها لازمست تا مدتی از ریتینر متحرک استفاده شود.
2- آیا ارتودنسی ثابت باعث پوسیدگی دندان ها می شود؟
هیچ کدام از انواع درمان های ارتودنسی، باعث آسیب دیدن دندان ها نمی شود. اما به دلیل وجود هر نوع بریس و دستگاه ارتودنسی در دهان و در مجاورت دندان ها، لازمست تا بهداشت دهان و دندان را بیش از قبل رعایت کنید. در ارتودنسی ثابت، با توجه به ثابت بودن بریس در دهان، این مسئله اهمیت بیشتری پیدا می کند.
3- بهترین زمان شروع ارتودنسی ثابت چه سنی است؟
به مادران توصیه می کنیم که در اوایل رویش دندان های دائمی کودک حتما به دندانپزشک و متخصص ارتودنسی مراجعه داشته باشند تا در صورت وجود مشکلات فکی و دندانی، اقدامات پیشگیرانه و لازم به موقع انجام شود. به طور معمول بهترین سن مراجعه از 8 سالگی تا حدود 12 سالگی است.
انجام ارتودنسی ثابت، بسته به نظر متخصص ارتودنسی در هر سنی امکانپذیر است و هیچ گونه محدودیتی ندارد.
4- هزینه ارتودنسی ثابت چقدر است؟
هزینه درمان ارتودنسی ثابت، بسته به اینکه یکی از دو فک یا هر دو فک نیاز به ارتودنسی داشته باشد متفاوت است. بطور معمول در سال 1400، برای ارتودنسی ثابت دو فک حدود 18 میلیون تومان باید هزینه شود. قیمت ارتودنسی ثابت فک بالا کمی بیشتر از قیمت ارتودنسی فک پایین به تنهاییست و برابر با دو سوم کل هزینه ارتودنسی ثابت دو فک است.
امیدواریم نکاتی که درباره ارتودنسی ثابت بیان کردیم، به شما کمک کند تا در مرحله ی مراجعه به مطب یا کلینیک دندانپزشکی، توضیحات و تذکرات دندانپزشک متخصص ارتودنسی را بهتر درک کنید. همچنین در مرحله ی اجرای درمان ارتودنسی ثابت فک پایین، بالا یا هر دو فک، مراقبت از بهداشت دندان ها را جدی بگیرید.
